Aldus een rapport van de WRR, wetenschappelijke raad voor regeringsbeleid, over de stand van zaken bij de zelfredzaamheid van burgers. Zelfredzaamheid is verworden tot een mantra die hogere en lagere overheden voor zich uit prevelen als er zich weer een burger aan het loket meldt voor hulp en ondersteuning, en vaak is dat dan ook nog een digitaal loket met de daarbij behorende moeilijkheden voor best wel veel mensen. Denk dan aan de lager opgeleiden, de ouderen en mensen met geestelijke problemen, juist uit deze groepen komen de meeste hulpvragen.
De volwassen burger wordt nu door de overheden behandeld als een volledig rationeel persoon die de wet kent, begrijpt en aan alle eisen voldoet. Zoiets als een ideaal geprogrammeerd onderdeel van de maatschappij, alert en geïnteresseerd in elke overheidsbrief, in staat om op elke website de juiste hokjes aan te vinken. Degene die dat niet doet wordt door deze overheid al snel gezien als calculerende burger, zo niet oplichter die hard moet worden aangepakt.
Ertegenover staat de waarheid van de fraudecijfers die zeggen dat 98% van de burgers gewoon “deugt”, maar dat past niet in mensbeeld van de overheden en andere instituties en dat heeft geleid tot een overdaad aan bureaucratische controlemaatregelen door een verkokerde overheid die van kwade trouw uitgaat. Dat alles houdt geen rekening met de normale menselijke tekortkomingen, met een lager IQ of opleiding, maar ook u en ik “de gewone mens” is niet perfect. Ook bij ons vermindert het “doen vermogen” in tijden van baanverlies, echtscheiding, rouw, noem maar op … Omdat we het even niet kunnen opbrengen. De burger is dan wel getransformeerd tot consument … maar is ten eerste altijd mens gebleven.
Daarom zijn er grenzen aan de zelfredzaamheid, de werkelijkheid ziet er heel anders uit. Mensen met een uitkering die moeite hebben hun plek op de arbeidsmarkt of in de maatschappij te verwerven kunnen niet individueel de voorwaarden voor betere kansen realiseren. Zij hebben niet de macht om werkgevers aan te spreken op hun verantwoordelijkheid, kortom … de burger heeft gunstige maatschappelijke omstandigheden nodig om zijn eigen verantwoordelijkheid waar te maken, het is meer dan keuzevrijheid alleen!
Zelfredzaamheid … een mooi ideaal, maar het mag niet alleen worden ingegeven door de zucht naar bezuinigingen. Het moet voor de uitvoerders in het sociale domein een uitdaging zijn om als loods en coach de mensen te begeleiden die een beroep op de overheid doen, maatschappelijke omstandigheden creëren zodat er plaats is voor iedereen in de samenleving en arbeidsmarkt, ongeacht leeftijd, opleiding, lichamelijke of geestelijke vermogens of afkomst.
Maar ook wijzelf als vragers moeten het niet passief over ons heen laten komen, neem er geen genoegen mee als de geboden mogelijkheden onvoldoende zijn, werk ook mee om een oceaan aan mogelijkheden te creëren voor jezelf, je dierbaren, voor de samenleving. Geef de mensen kracht hun dromen waar te maken.
Nico, 17-07-2017
Geef een reactie